[Δύο μήνες έχουν περάσει από την ημέρα του Μεγάλου Σεισμού. Σας ευχαριστώ όλους για το ενδιαφέρον και για την ενθάρρυνση. Το κείμενο που ακολουθεί, γράφτηκε πριν από ένα μήνα, ακριβώς ένα μήνα μετά από τον σεισμό]
Έχει περάσει ένας μήνας. Σήμερα, διάβασα ξανά την εφημερίδα της 12ης Μαρτίου, της ημέρας μετά τον σεισμό και αισθάνθηκα να με πλημμυρίζουν ξανά τα συναισθήματα που είχα εκείνη την ημέρα. Για μια ακόμα φορά, συνειδητοποίησα την έκταση της καταστροφής που έπληξε τη χώρα μας και τον αντίκτυπο που είχε στην καρδιά και στον νου μας.
Η Ιαπωνία είναι μια σεισμογενής χώρα. Από τη στιγμή που τα παιδιά μας πάνε στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό, αρχίζουν να συμμετέχουν σε ασκήσεις προετοιμασίας για την ημέρα που θα χτυπήσει ένας σεισμός. Όμως οι σεισμοί τέτοιου μεγέθους είναι σπάνιοι και παρότι ζούμε με τους σεισμούς κανείς μας δεν είναι συνηθισμένος σε τόσο μεγάλους.
Όταν έγινε ο σεισμός βρισκόμουν στον τέταρτο όροφο του σχολείου που δουλεύω, μαζί με μερικούς μαθητές μας. Ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου που αισθάνθηκα κάτι τέτοιο. Παρότι το σχολείο μας χτίστηκε μόλις πριν από εννιά μήνες και άρα η αντισεισμικότητά του είναι εγγυημένη, δεν ήταν λίγες οι φορές που χρειάστηκε να τρέξω δεξιά κι αριστερά για να μαζέψω τους μαθητές που είχαν πανικοβληθεί και προσπαθούσαν να βρουν τις εξόδους κινδύνου.
Όταν κάνουμε ασκήσεις ετοιμότητας για τους σεισμούς, το πρώτο πράγμα που μαθαίνουμε είναι να παραμείνουμε ήρεμοι και να μην πάθουμε σύγχυση από τις δονήσεις. Εκείνη την ημέρα, ήμουν ο μόνος ενήλικος στον τέταρτο όροφο οπότε ήταν δική μου ευθύνη να μαζέψω όλους τους φοβισμένους μαθητές σε ένα σημείο. Το σωστό (πάντα σύμφωνα με την εκπαίδευσή μας) είναι να παραμείνουμε στο σημείο αυτό μέχρι να υποχωρήσουν οι δονήσεις και στη συνέχεια να κινηθούμε ήρεμα προς κάποιον ανοιχτό χώρο. Αυτό που έκανα, δηλαδή να ανοίξω την έξοδο κινδύνου και να την κρατήσω ανοιχτή (επειδή δεν είχε φρένο), υπαγορεύτηκε από τον φόβο μου· οι μαθητές το εξέλαβαν ως σημάδι ότι έπρεπε να φύγουν και βγήκαν από το κτήριο τρέχοντας. Αν και όλοι μας καταφέραμε να βγούμε έξω σώοι και ασφαλείς, αυτό που κάναμε ήταν πολύ επικίνδυνο και για να είμαι ειλικρινής, παρότι τότε κατάφερα να διατηρήσω την ψυχραιμία μου για χάρη των μαθητών μου, με είχε ανησυχήσει πολύ το ότι η εκπαίδευσή μου δε λειτούργησε. Μόνο την επόμενη μέρα, όταν επέστρεψα στο σπίτι μου αισθάνθηκα πραγματική ανακούφιση.
Όταν έμαθα ότι οι συγγενείς μου είναι όλοι ζωντανοί και καλά και μετά από πολλά μηνύματα υποστήριξης και ενθάρρυνσης από φίλους στο εξωτερικό, σκέφτηκα ότι η Ιαπωνία θα τα καταφέρει. Είπα στον εαυτό μου ότι η ανακατωσούρα στα τρένα και οι διακοπές ρεύματος δεν ήταν κάτι τόσο τρομερό –είχα ακόμα το σπίτι μου, είχα φαγητό και ένα κρεβάτι για να κοιμηθώ, μπορούσα να κάνω μπάνιο και να λουστώ, οπότε δεν μπορούσα να παραπονιέμαι, σκεφτόμουν, επειδή επάνω στο Τοχόκου υπήρχαν χιλιάδες άνθρωποι με πραγματικά προβλήματα. Χωρίς να το καταλάβω (αυτό είναι που λένε μετατραυματικό στρες, άραγε;) οι αισθήσεις μου άρχισαν να μουδιάζουν και παρότι άκουσα τις ειδήσεις για το ατύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο, δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία· για την ακρίβεια δεν ήθελα να τις ακούσω. Και όταν είδα την κατάσταση στα καταφύγια των σεισμοπαθών/πλημμυροπαθών, άρχισα να κλαίω και πάλι χωρίς να αισθάνομαι τίποτα.
Είχα μπερδευτεί μ’ αυτό που μου συνέβαινε. Είχα αρχίσει να ανησυχώ ότι είχα γίνει τόσο απαθής, σχεδόν αδιάφορη, που δεν μπορούσα πραγματικά να αντιληφθώ ότι υπήρχαν χιλιάδες άνθρωποι που είχαν χάσει τα σπίτια τους, τις οικογένειές τους και ακόμα και το ίδιο το έδαφος κάτω απ’ τα πόδια τους. Γιατί δεν ήθελα να κάνω κάτι για να βοηθήσω; Όταν έγινε ο μεγάλος σεισμός του Κόμπε το 1995, η πρώτη μου παρόρμηση ήταν να πάω εκεί όσο πιο γρήγορα μπορώ και να κάνω κάτι. Γιατί τώρα δεν αισθανόμουν το ίδιο;
Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, έλαβα ένα μήνυμα από έναν φίλο φίλου –στην πραγματικότητα αυτός το έστειλε στον φίλο μου λέγοντας «Θέλω να πω στην Άτσουκο ‘κουράγιο’ και ότι τη σκέφτομαι κι εκείνη και την οικογένειά της και όλη την Ιαπωνία και ότι της εύχομαι ό,τι καλύτερο, όμως δεν είμαι σίγουρος ότι τα λόγια έχουν καμιά αξία τέτοιες στιγμές». Ο φίλος μου, μου μετέφερε το μήνυμα και το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν: Πράγματι, οι ευχές και οι προσευχές των άλλων δεν έχουν καμιά αξία; Δηλαδή τα λόγια δεν έχουν καμιά δύναμη;
Το μήνυμα αυτό, ήταν ο λόγος που αποφάσισα να καθίσω και να γράψω τις σκέψεις μου και τις εμπειρίες μου από εκείνες τις ημέρες. Το ξέρω ότι δεν είμαι πολύ καλή στο γράψιμο και το ξέρω ότι δεν μπορώ να σας πω από πρώτο χέρι τι γίνεται επάνω, στα βόρεια, εκεί που έγιναν οι μεγάλες καταστροφές, όμως μπορώ να σας πω κάτι για τη ζωή μου εδώ και τώρα. Μπορώ να σας πω κάτι για την Ιαπωνία όπως τη ζω κάθε μέρα.
Τώρα, καθώς γράφω τα λόγια αυτά, συνειδητοποιώ ότι εκείνη την ημέρα είχα τρομάξει πραγματικά. Συνειδητοποιώ ότι αν τα κατάφερα να βγάλω την ημέρα, ήταν λόγω της πιεστικής ευθύνης που είχα απέναντι στα παιδιά, τους μαθητές μας· η ίδια ευθύνη όταν που αναγκάστηκα, με πολλή δυσκολία, να επιστρέψω στο καθημερινό μου πρόγραμμα όσο πιο σύντομα γινόταν. Συνειδητοποιώ, ότι με κάθε μετασεισμό αισθανόμουν ότι η Ιαπωνία καταρρέει: φοβόμουν ότι στο εξής θα έπρεπε πάντα να ξυπνάω μια ώρα νωρίτερα, από τις 5:00 για να προλάβω το πρωινό μου τρένο (λόγω των προβλημάτων με τα δρομολόγια) και ότι κάθε φορά που θα πήγαινα στο σούπερ-μάρκετ για να αγοράσω τα αναγκαία για την καθημερινή μας ζωή θα έβλεπα ελλείψεις. Τώρα πια ξέρω ότι αυτό που με έκανε να αντέξω και να ελέγξω τα συναισθήματα του φόβου και του άγχους εκείνων των ημερών ήταν η σκέψη των ανθρώπων που ζούσαν στις περιοχές που έπληξε χειρότερα η καταστροφή.
Σήμερα, είδα στην τηλεόραση ένα πρόγραμμα το οποίο έδειχνε μηνύματα από τους ανθρώπους στο Τοχόκου: «Συγνώμη που σας ενοχλούμε –πείτε σε όλους ότι είμαστε καλά», «Είναι δύσκολο να αντέξουμε αλλά θα τα καταφέρουμε», «Σας παρακαλούμε, μη μας ξεχάσετε όλους εμάς που ζούμε εδώ» –κάπως έτσι ήταν τα μηνύματά τους. Αυτό το πράγμα, το να έχεις περάσει μια τέτοια συμφορά και παρόλα αυτά να λες «Συγνώμη που σε ενοχλώ» είναι χαρακτηριστικό των ανθρώπων του Τοχόκου· θα ‘λεγα ότι είναι χαρακτηριστικό του ιαπωνικού λαού. Σας παρακαλώ, μη ζητάτε συγνώμη. Το πιστεύω ότι προσπαθείτε ακόμα. Το πιστεύω ότι θα τα καταφέρετε. Και θα σας θυμάμαι. Δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ ούτε την πραγματικότητα που ζείτε, ούτε κανέναν από εσάς.
Τογιάμα Άτσουκο
Έχει περάσει ένας μήνας. Σήμερα, διάβασα ξανά την εφημερίδα της 12ης Μαρτίου, της ημέρας μετά τον σεισμό και αισθάνθηκα να με πλημμυρίζουν ξανά τα συναισθήματα που είχα εκείνη την ημέρα. Για μια ακόμα φορά, συνειδητοποίησα την έκταση της καταστροφής που έπληξε τη χώρα μας και τον αντίκτυπο που είχε στην καρδιά και στον νου μας.
Η Ιαπωνία είναι μια σεισμογενής χώρα. Από τη στιγμή που τα παιδιά μας πάνε στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό, αρχίζουν να συμμετέχουν σε ασκήσεις προετοιμασίας για την ημέρα που θα χτυπήσει ένας σεισμός. Όμως οι σεισμοί τέτοιου μεγέθους είναι σπάνιοι και παρότι ζούμε με τους σεισμούς κανείς μας δεν είναι συνηθισμένος σε τόσο μεγάλους.
Όταν έγινε ο σεισμός βρισκόμουν στον τέταρτο όροφο του σχολείου που δουλεύω, μαζί με μερικούς μαθητές μας. Ήταν η πρώτη φορά στη ζωή μου που αισθάνθηκα κάτι τέτοιο. Παρότι το σχολείο μας χτίστηκε μόλις πριν από εννιά μήνες και άρα η αντισεισμικότητά του είναι εγγυημένη, δεν ήταν λίγες οι φορές που χρειάστηκε να τρέξω δεξιά κι αριστερά για να μαζέψω τους μαθητές που είχαν πανικοβληθεί και προσπαθούσαν να βρουν τις εξόδους κινδύνου.
Όταν κάνουμε ασκήσεις ετοιμότητας για τους σεισμούς, το πρώτο πράγμα που μαθαίνουμε είναι να παραμείνουμε ήρεμοι και να μην πάθουμε σύγχυση από τις δονήσεις. Εκείνη την ημέρα, ήμουν ο μόνος ενήλικος στον τέταρτο όροφο οπότε ήταν δική μου ευθύνη να μαζέψω όλους τους φοβισμένους μαθητές σε ένα σημείο. Το σωστό (πάντα σύμφωνα με την εκπαίδευσή μας) είναι να παραμείνουμε στο σημείο αυτό μέχρι να υποχωρήσουν οι δονήσεις και στη συνέχεια να κινηθούμε ήρεμα προς κάποιον ανοιχτό χώρο. Αυτό που έκανα, δηλαδή να ανοίξω την έξοδο κινδύνου και να την κρατήσω ανοιχτή (επειδή δεν είχε φρένο), υπαγορεύτηκε από τον φόβο μου· οι μαθητές το εξέλαβαν ως σημάδι ότι έπρεπε να φύγουν και βγήκαν από το κτήριο τρέχοντας. Αν και όλοι μας καταφέραμε να βγούμε έξω σώοι και ασφαλείς, αυτό που κάναμε ήταν πολύ επικίνδυνο και για να είμαι ειλικρινής, παρότι τότε κατάφερα να διατηρήσω την ψυχραιμία μου για χάρη των μαθητών μου, με είχε ανησυχήσει πολύ το ότι η εκπαίδευσή μου δε λειτούργησε. Μόνο την επόμενη μέρα, όταν επέστρεψα στο σπίτι μου αισθάνθηκα πραγματική ανακούφιση.
Όταν έμαθα ότι οι συγγενείς μου είναι όλοι ζωντανοί και καλά και μετά από πολλά μηνύματα υποστήριξης και ενθάρρυνσης από φίλους στο εξωτερικό, σκέφτηκα ότι η Ιαπωνία θα τα καταφέρει. Είπα στον εαυτό μου ότι η ανακατωσούρα στα τρένα και οι διακοπές ρεύματος δεν ήταν κάτι τόσο τρομερό –είχα ακόμα το σπίτι μου, είχα φαγητό και ένα κρεβάτι για να κοιμηθώ, μπορούσα να κάνω μπάνιο και να λουστώ, οπότε δεν μπορούσα να παραπονιέμαι, σκεφτόμουν, επειδή επάνω στο Τοχόκου υπήρχαν χιλιάδες άνθρωποι με πραγματικά προβλήματα. Χωρίς να το καταλάβω (αυτό είναι που λένε μετατραυματικό στρες, άραγε;) οι αισθήσεις μου άρχισαν να μουδιάζουν και παρότι άκουσα τις ειδήσεις για το ατύχημα στο πυρηνικό εργοστάσιο, δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία· για την ακρίβεια δεν ήθελα να τις ακούσω. Και όταν είδα την κατάσταση στα καταφύγια των σεισμοπαθών/πλημμυροπαθών, άρχισα να κλαίω και πάλι χωρίς να αισθάνομαι τίποτα.
Είχα μπερδευτεί μ’ αυτό που μου συνέβαινε. Είχα αρχίσει να ανησυχώ ότι είχα γίνει τόσο απαθής, σχεδόν αδιάφορη, που δεν μπορούσα πραγματικά να αντιληφθώ ότι υπήρχαν χιλιάδες άνθρωποι που είχαν χάσει τα σπίτια τους, τις οικογένειές τους και ακόμα και το ίδιο το έδαφος κάτω απ’ τα πόδια τους. Γιατί δεν ήθελα να κάνω κάτι για να βοηθήσω; Όταν έγινε ο μεγάλος σεισμός του Κόμπε το 1995, η πρώτη μου παρόρμηση ήταν να πάω εκεί όσο πιο γρήγορα μπορώ και να κάνω κάτι. Γιατί τώρα δεν αισθανόμουν το ίδιο;
Εκείνη ακριβώς τη στιγμή, έλαβα ένα μήνυμα από έναν φίλο φίλου –στην πραγματικότητα αυτός το έστειλε στον φίλο μου λέγοντας «Θέλω να πω στην Άτσουκο ‘κουράγιο’ και ότι τη σκέφτομαι κι εκείνη και την οικογένειά της και όλη την Ιαπωνία και ότι της εύχομαι ό,τι καλύτερο, όμως δεν είμαι σίγουρος ότι τα λόγια έχουν καμιά αξία τέτοιες στιγμές». Ο φίλος μου, μου μετέφερε το μήνυμα και το πρώτο πράγμα που σκέφτηκα ήταν: Πράγματι, οι ευχές και οι προσευχές των άλλων δεν έχουν καμιά αξία; Δηλαδή τα λόγια δεν έχουν καμιά δύναμη;
Το μήνυμα αυτό, ήταν ο λόγος που αποφάσισα να καθίσω και να γράψω τις σκέψεις μου και τις εμπειρίες μου από εκείνες τις ημέρες. Το ξέρω ότι δεν είμαι πολύ καλή στο γράψιμο και το ξέρω ότι δεν μπορώ να σας πω από πρώτο χέρι τι γίνεται επάνω, στα βόρεια, εκεί που έγιναν οι μεγάλες καταστροφές, όμως μπορώ να σας πω κάτι για τη ζωή μου εδώ και τώρα. Μπορώ να σας πω κάτι για την Ιαπωνία όπως τη ζω κάθε μέρα.
Τώρα, καθώς γράφω τα λόγια αυτά, συνειδητοποιώ ότι εκείνη την ημέρα είχα τρομάξει πραγματικά. Συνειδητοποιώ ότι αν τα κατάφερα να βγάλω την ημέρα, ήταν λόγω της πιεστικής ευθύνης που είχα απέναντι στα παιδιά, τους μαθητές μας· η ίδια ευθύνη όταν που αναγκάστηκα, με πολλή δυσκολία, να επιστρέψω στο καθημερινό μου πρόγραμμα όσο πιο σύντομα γινόταν. Συνειδητοποιώ, ότι με κάθε μετασεισμό αισθανόμουν ότι η Ιαπωνία καταρρέει: φοβόμουν ότι στο εξής θα έπρεπε πάντα να ξυπνάω μια ώρα νωρίτερα, από τις 5:00 για να προλάβω το πρωινό μου τρένο (λόγω των προβλημάτων με τα δρομολόγια) και ότι κάθε φορά που θα πήγαινα στο σούπερ-μάρκετ για να αγοράσω τα αναγκαία για την καθημερινή μας ζωή θα έβλεπα ελλείψεις. Τώρα πια ξέρω ότι αυτό που με έκανε να αντέξω και να ελέγξω τα συναισθήματα του φόβου και του άγχους εκείνων των ημερών ήταν η σκέψη των ανθρώπων που ζούσαν στις περιοχές που έπληξε χειρότερα η καταστροφή.
Σήμερα, είδα στην τηλεόραση ένα πρόγραμμα το οποίο έδειχνε μηνύματα από τους ανθρώπους στο Τοχόκου: «Συγνώμη που σας ενοχλούμε –πείτε σε όλους ότι είμαστε καλά», «Είναι δύσκολο να αντέξουμε αλλά θα τα καταφέρουμε», «Σας παρακαλούμε, μη μας ξεχάσετε όλους εμάς που ζούμε εδώ» –κάπως έτσι ήταν τα μηνύματά τους. Αυτό το πράγμα, το να έχεις περάσει μια τέτοια συμφορά και παρόλα αυτά να λες «Συγνώμη που σε ενοχλώ» είναι χαρακτηριστικό των ανθρώπων του Τοχόκου· θα ‘λεγα ότι είναι χαρακτηριστικό του ιαπωνικού λαού. Σας παρακαλώ, μη ζητάτε συγνώμη. Το πιστεύω ότι προσπαθείτε ακόμα. Το πιστεύω ότι θα τα καταφέρετε. Και θα σας θυμάμαι. Δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ ούτε την πραγματικότητα που ζείτε, ούτε κανέναν από εσάς.
Τογιάμα Άτσουκο
0 comments:
Post a Comment